niska emisja

Według powszechnie znanej definicji niska emisja to emisja szkodliwych pyłów i gazów na małe wysokości (do 40 metrów) powstająca w wyniku nieefektywnego spalania paliw niskiej jakości w domowych piecach. Przyczyną niskiej emisji są również zanieczyszczenia pochodzące z komunikacji, głównie z samochodów i innych pojazdów silnikowych.

Przyczyny zanieczyszczeń powietrza

W Polsce wciąż najczęściej do ogrzewania domów wykorzystuje się węgiel, jego pochodne i odpady powęglowe, szczególnie tzw. miały, floty węglowe, które zawierają duże ilości siarki i popiołów, a jednocześnie mają niską wartość energetyczną więc przyczyniające się do zanieczyszczeń. Pomimo, że drewno jako biomasa to tzw. odnawialne źródło energii, jego spalanie w domowych paleniskach (kotłach, piecach, kominkach) jest wysokoemisyjne. Spalanie drewna powoduje porównywalną emisję wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych i pyłu zawieszonego (PM2.5 i PM10), niż ma to miejsce w przypadku węgla czy pelletu. Jak w przypadku każdego rodzaju paliwa, również i tutaj znaczenie ma jakość drewna, jego rodzaj czy stan (spalanie mokrego drewna zwiększa szkodliwe emisje), ale też używana instalacja.

Ważna jest przede wszystkim sprawność techniczna urządzenia, ale także poddawanie regularnym kontrolom komina i przewodów wentylacyjnych.

Spalanie odpadów – zmora sezonu grzewczego

Palenie odpadów do celów grzewczych a także utylizacyjnych poza instalacjami do tego celu przygotowanymi, jest w Polsce zabronione i podlega karze aresztu lub grzywny. Spalanie odpadów w zbyt niskich temperaturach, osiąganych w przypadku korzystania z domowych instalacji grzewczych, prowadzi do emisji szeregu zanieczyszczeń. Do najgorszego typu spalanych odpadów należą:  plastikowe butelki  i inne tworzywa sztuczne, opony, wyroby z gumy, farby, lakiery, meble, nasączone impregnatami i farbami kawałki drewna, gazety i tektury, odzież, opakowania wielowarstwowe.

Kolejnym czynnikiem, który ma ogromy wpływ na niską emisję jest transport, a więc najprościej mówiąc silniki spalinowe. Nowoczesne pojazdy, a zatem ich silniki i katalizatory emitują zanieczyszczenia zarówno jako efekt spalania paliwa czy ścierania klocków hamulcowych, jak i poprzez wzbijanie pyłów podczas jazdy. Dlatego tak ważne jest, aby świadomie wybierać środek komunikacji. Wiele miast programami promocyjnymi stara się zachęcić do korzystania z komunikacji miejskiej oraz rowerowej.

Korytarze regeneracji

Niewielu z nas zdaje sobie sprawę jak ważne jest, szczególnie w większych miastach, jest odpowiednia ilość korytarzy tzw. regeneracji, czyli wymiany powietrza. Korytarze te są coraz powszechniej zabudowywane, co wpływa bezpośrednio na stan zanieczyszczenia powietrza. Galopujący trend  budowy mieszkań i budynków usługowych sprawia, że w wielu miastach wolne do tej pory tereny przyrodnicze, bogate w świeże powietrze (ciągi wzdłuż rzek, pola uprawne, lasy, parki, wolne przestrzenie) podlegają intensywnej zabudowie. Co za tym idzie ogranicza się w ten sposób możliwość swobodnego przemieszczania się powietrza, czyli potocznie mówiąc “przewietrzania miasta”.

Choroby spowodowane zanieczyszczeniem powietrza

Niska emisja, a dokładniej składające się na nią substancje takie jak: wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne WWA, dioksyny, furany oraz metale ciężkie: rtęć, kadm, ołów, a także tlenki siarki i azotu, odpowiadają za choroby układu oddechowego i krążenia, uszkodzenia wątroby, alergie, a w konsekwencji za wyższą śmiertelność.
Do potencjalnych skutków należy także zwiększone ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera, zachorowania na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, depresja, bezpłodność, niewydolność mięśnia sercowego. Najbardziej narażonymi układami są układ krwionośny, oddechowy i nerwowy. W ciągu 1 minuty od wdechu, najmniejsze cząsteczki pyłu PM 2.5 docierają poprzez krwioobieg do naszych narządów, wpływając na pogorszenie ich funkcjonowania.
Lekarze coraz częściej wskazują związek między stanem zdrowia pacjentów, a środowiskiem, w którym żyją.

Sposoby walki z niską emisją

Dobra jakość powietrza w Polsce wymaga zdecydowanych działań i zaangażowania na wielu poziomach. W pierwszej kolejności niezbędne są zmiany w obowiązującym systemie prawnym. Konieczne jest wprowadzenie wymagań jakościowych dla paliw dopuszczonych do sprzedaży dla gospodarstw domowych oraz uregulowań dla kotłów małej mocy dopuszczonych do obrotu i sprzedaży.

Bibliografia:

  1. http://misja-emisja.pl/knowledgebase/niska-emisja-niska-swiadomosc/
  2. Niska emisja – przewodnik. Małgorzata Małochleb, Warszawa 2017.
  3. Jesteś tym, czym oddychasz. Kompendium wiedzy na temat niskiej emisji. Dariusz Kraszewski, Daniela Grzesińska, Warszawa 2016.